Verbonden in inkt

"Zullen we het hoofdje misschien ovaal maken?", vraagt tatoeeerder Tony Bilecky als hij de wensen van zijn twee giechelende klanten beluistert. "Dat staat mooier op een teen dan zo'n rond koppie." Tony vierde onlangs zijn veertigjarige jubileum als tatoeeerder, en heeft over klandizie niet te klagen: tot het voorjaar is zijn tattooshop East Side Tattoo volgeboekt.

Kelly Bloemhof (31) en Anastasiya Koptyeva (28) vinden alle suggesties prima. Het is voor geen van beiden hun eerste tattoo, en ze gaan er losjes mee om. "Hij wordt vast mooier dan de tattoos die ik al heb", zegt Anastasiya als ze een lusteloos vruchtje op haar pols laat zien, "en ik hou niet eens van aardbeien!"

Dat ze een smiley nemen staat al vast, maar welke precies weten ze nog niet als ze nog even snel hun sigaret oproken voor de tattooshop. Ze hebben de keuze uit vijf. Anastasiya's vriend van twee jaar terug tekende die toen op alle vijf haar tenen. Kelly zoekt de foto terug in haar mobiel: "Samen waren we de drie musketiers. Selwyn was Anastasiya's vriend maar we waren altijd samen. Hij gaf ons kledingadvies, vijlde onze nagels, maakte smoothies en soms zaten we met z'n drietjes op de bank film te kijken."

Anastasiya: "Ik ontmoette hem op een workshop naaktmodellen tekenen. Ik had die workshop al heel vaak gegeven, meestal voor vrijgezellenfeestjes. Ik kreeg deze keer een mannelijk model toegewezen, dat zich naturel en zonder enige schaamte door de ruimte bewoog - hij genoot van alle aandacht. Hij zat enorm met me te flirten. Ik dacht dat hij te jong was voor mij, maar hij zei iets ouder te zijn. Toen we eenmaal wat hadden, bleek dat hij twee jaar bij zijn leeftijd had opgeteld omdat hij wist dat hij anders geen kans maakte."

Kelly: "Toen ik Selwyn ontmoette, was het of ik hem al jaren kende. Hij was zo iemand waar iedereen gelijk gek op is: charmant - niet om mensen te versieren, maar om ze een goed gevoel te geven."

Anastasiya: "Mijn ex-vriendje zei: 'Ik vind het niet leuk dat je met een ander bent, maar dit is wel een toffe gast.' Selwyn was altijd zo vrolijk dat ik weleens dacht: hoe doet hij dat?"

Op een dag maakte Selwyn een vermoeide, wat ziekige indruk. Het was de week waarin Anastasiya met haar moeder naar een concert van Bon Jovi ging, in Londen: "Onze favoriete band - ik was zo blij dat ik er kaartjes voor had kunnen bemachtigen. Op Facebook schreef ik dat het de mooiste dag uit mijn leven zou worden. Selwyn had de kaarten boven mijn bed gehangen zodat ik er elke avond naar kon kijken. Maar eenmaal in Londen kreeg ik vreemde apps van hem."

Twaalf XTC-pillen

Er volgden allerlei berichten van anderen tijdens het concert waaruit bleek dat hij drugs had genomen, en dat er politie en een ambulance waren gekomen, maar er waren ook sussende berichten: het leek mee te vallen. Anastasiya: "Ik maakte me er niet echt druk om, tot de volgende ochtend. Toen belde zijn broer: 'Selwyn is dood', zei hij. Hij bleek twaalf xtc-pillen te hebben genomen, met twee opeenvolgende hartstilstanden als gevolg."

Kelly: "Mijn eerste reactie was: boosheid. Mijn oma lag op dat moment op sterven, en zij vocht ertegen. En hij, met z'n hele leven voor zich deed het zelf."

Anastasiya: "Hij bleek gegoogeld te hebben hoe hij het het beste kon aanpakken. Uit de zoekgeschiedenis op zijn telefoon bleek dat hij al lang bezig was met de voorbereidingen. Hij had het helemaal gepland."

Kelly: "De eerste periode hebben Anastasiya en ik veel tijd doorgebracht samen. We zijn gaan sporten, wandelen, en we kwamen vaak in de kerk. Niet omdat we religieus zijn, maar om Selwyn te herdenken. Vroeger kon ik me nooit voorstellen dat er dingen zo erg zijn dat je de dood zou verkiezen. Maar door het er veel over te hebben zijn we een beetje gaan begrijpen dat iemand, die vrolijk is en op een bepaalde manier gelukkig, toch niet meer verder kan leven."

Anastasiya: "Het was altijd druk in zijn hoofd. Nooit een moment rust. En pillen wilde hij er niet voor. Hij was bang af te vlakken."

Kelly: "Wat hem mooi maakte, brak hem uiteindelijk op."

Direct na de uitvaart namen ze zich voor om een van de vijf tenen-smileys te laten tatoeëren en vandaag, ruim twee jaar na dato is het zover: "Omdat er zoveel mooie herinneringen zijn", zegt Kelly. Het wordt de smiley die z'n tong uitsteekt. "Dat is de vrolijkste."

Steeds meer duotattoos

Een makkelijke vorm voor de tatoeeerder om te tekenen, zou je denken. Maar volgens Tony is het juist andersom: "Hoe minder franje er aan een tattoo zit, hoe makkelijker je iets kunt verknallen." Hij schetst het definitieve ontwerp, plakt de afbeelding op de teen, en trekt het over met inkt. Hij zet geregeld dergelijke duotattoos. "Meer dan vroeger is mijn indruk." Vrienden, vriendinnen, echtparen, ouders met kinderen ... het komt allemaal voorbij.

Ook op internet blijkt de populariteit van die gedeelde tatoeages. Wie zoekwoorden als "bfftattoo", "coupletattoo" en "matchingtattoos" invoert op Instagram, vindt bijna 200.000 tatoeage-foto's van mensen die via inkt de band bezegelen met een geliefde. Dan heeft de een de sleutel en de ander het slot, de een de yin en de ander de yang of de een "to infinity" en de ander "and beyond". Maar meestal hebben mensen juist precies dezelfde tatoeage, net als Kelly en Anastasiya. Ook bekende showbizz-stellen doen eraan. David en Victoria Beckham lieten beiden een Hebreeuwse tekst tatoeen die zich ongeveer laat vertalen als: 'Ik ben van mijn geliefde en mijn geliefde is van mij'. En zangeres Ariana Grande en komiek Pete Davidson delen wolkjes op hun handen. Dat ze inmiddels alweer uit elkaar zijn, doet daar niks aan af.

Ook cultureel antropologe Daan van Dartel heeft de indruk dat het gaat om een relatief nieuw fenomeen. Als curator stelde ze de succesvolle tentoonstelling Body Art samen die onder meer in het Amsterdamse Tropenmuseum te zien was: "Die expositie ging over de vraag: waarom versieren mensen hun lichaam eigenlijk? Meestal laten mensen met hun tatoeages twee dingen tegelijk zien: tot welke groep ze behoren en wat daarbinnen hun rol is. Een verbond tussen twee personen is daar doorgaans geen onderdeel van. Het enige wat daar in Body Art aan deed denken was het verhaal van een jonge man die het kampnummer van zijn grootvader op zijn arm liet tatoeeren, om diens verhaal te behoeden voor de vergetelheid. Maar historische gevallen waarbij twee mensen op hetzelfde moment een tatoeage lieten zetten om een band te bezegelen, zijn we in onze research nauwelijks tegengekomen."

Weglaseren

Een van die zeldzame gevallen komt uit de tijd dat Tokio nog Edo genoemd werd, en mannen en vrouwen samen sproetjes lieten tatoeeren op hun hand, op zo'n manier dat de puntjes elkaar bij het beetpakken raakten. Maar of dat nu zo romantisch was? De vrouwen waren meestal prostituees, en de mannen waren waarschijnlijk hun klanten, en misschien zelfs hun pooiers.

Van Dartel: "Cijfers zijn er niet, dus ik kan het niet bewijzen, maar het lijkt iets wat pas vrij recent, dus zeg de laatste tien jaar in opkomst is binnen de wereldwijde tattoocultuur." De tatoeages die zo populair zijn op Instagram, zijn dan - misschien niet helemaal toevallig - ongeveer zo oud als dat medium zelf.

Gaat het ook weleens fout? Tony: "Soms hebben de geliefden al ruzie als de inkt nog niet droog is." En als de bom echt barst tussen vrienden, geliefden of familieleden, dan is de tattoo altijd nog te verwerken in een ander beeld. Weglaseren kan natuurlijk ook. Of zoals Ariane Grande onlangs deed: zij plakte een pleister over haar Pete-tattoo.

Maar Anastasiya en Kelly zijn blij: "Hij lacht naar me."

---

Gepubliceerd in Trouw (20 januari 2019) en De Morgen (betaald artikel, 3 februari 2019).